ژنتیک در مصرف موادمخدر تاثیر دارد؟ - بانو هما

به گزارش شهفرایندآنلاین، آن هایی که بار ها ترک نموده اند و بار ها دوباره آغاز به مصرف نموده اند، بار ها این احساس را تجربه نموده اند. مدام می گویند می خواهیم ترک کنیم، اما دست خودمان نیست.

نقش 20 تا 70 درصدی ژنتیک در اعتیاد

بسیاری از پزشکان بر این باورند که ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به اعتیاد دارد. مثل دکتر حمیدرضا خرم خورشید، مشاور علمی و فناوری معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت که معتقد است اعتیاد و بسیاری از بیماری های غیرواگیر زمینه ژنتیکی دارند و با آزمایش ژنتیک از بدو تولد می توان درصد خطر این بیماری را پیش بینی کرد و با کنترل عوامل محیطی جلوی بروز آن ها را گرفت.

البته او درصد تأثیر ژنتیک را بالا و سهم عوامل ژنتیکی را بین 20 تا 70 درصد می داند.

نقش 500 ژن در بروز یک رفتار

او شرح می دهد که اعتیاد و اغلب بیماری های غیرواگیر چند عاملی هستند. تعداد ژن های درگیر آن ها هم زیاد است و ممکن است در خصوص یک بیماری، بین 10 یا 12 تا 400 یا 500 ژن در بروز یک بیماری نقش داشته باشند، بنابراین برای تشخیص و پیش بینی بیماری باید تمام این ژن ها را بشناسیم.

آسیب های اجتماعی و ژنتیک

دکتر کرمی هم سال ها روی این موضوع تحقیق و تأثیر ژنتیک را بر آسیب های اجتماعی آنالیز نموده است. به گفته او سال ها دانشمندان در پی پاسخ این سوال بوده اند و هنوز پاسخ درستی برای آن پیدا ننموده اند. اما خودش می گوید بسیاری از رفتار های ما می تواند منشأ ژنتیکی داشته باشد. اما در خصوص اعتیاد باید با احتیاط در خصوص آن صحبت گردد، زیرا اگر بنا باشد که سهم ژنتیک در آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد بالا باشد، بسیاری از افراد معتاد خودشان را مبرا از جرم می دانند و معتقدند نباید مجرم شناخته شوند، زیرا کارهایشان دست خودشان نیست.

ژن اعتیاد نداریم

این متخصص معتقد است ژنی به اسم ژن اعتیاد نداریم، اما گروهی از ژن ها وجود دارند که در کنار هم می توانند فرایند اعتیاد افراد را تسریع نمایند.

یک درصدی از افراد وجود دارند که به دلیل ساختار ژنتیکی شان حساس تر از سایرین و بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد هستند.

کسانی که مجموعه ژن هایی را دارند که نسبتا آن ها را حساس تر از دیگران نموده اند نسبت به ابتلا به اعتیاد به موادمخدر حساس تر هستند.

او با تأکید بر اینکه هیچ ژنی وجود ندارد که بگوییم به خاطر آن ژن فرد به موادمخدر اعتیاد پیدا کند، تأکید می نماید که گروهی از ژن ها وجود دارد که کارکردشان در بدن بعضی از افراد سبب می گردد گرایش به مواد در آن ها افزایش پیدا کند، زیرا عملکرد رفتار تک ژنی نیست.

هیچ رفتاری تک ژنی نیست و مجموعه ای از ژن ها سبب می گردد که رفتار در افراد شکل بگیرد.

افراد حساس تر بیشتر در معرض اعتیاد هستند

در هر فردی بیش از 25 هزار ژن وجود دارد. وقتی فردی دچار آسیب های اجتماعی می گردد در واقع مجموعه ای از ژن را در خود دارد که او را در برابر بسیاری از مسائل حساس تر می نماید.

این گروه از افراد شنماینده هم می شوند و در فشار های اجتماعی راه چارهی برای از بین بردن مشکل خود پیدا نمی نمایند و راه چاره را در این می بینند که فشار روانی را تا حدودی کاهش دهند، به همین خاطر این افراد در ابتدا به دخانیات و سیگار و سپس به موادمخدر گرایش پیدا می نمایند.

دکتر کرمی به گفته خودش بار ها و بار ها عوامل ژنتیکی را روی افراد معتادی که برای درمان مراجعه داشته اند، امتحان نموده، اما بر این باور است که همان عوامل گروهی ژنتیک که در افراد مختلف وجود دارد، اگر در محیط دیگری قرار بگیرد، می تواند بسیار موثر هم باشد.

او با اشاره به اینکه بسیاری از رفتار های ما تحت تأثیر عوامل محیطی است، خاطرنشان می نماید که دانشمندان سال هاست که روی مقدار تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی بر رفتار ما تحقیق می نمایند. هر انسانی نقاط قوت و ضعف خودش را دارد و هیچ کس نمی تواند بگوید من نقطه ضعفی ندارم و برعکس آن. اما متأسفانه در حال حاضر شرایطی در جامعه وجود دارد که کمتر به نقاط قوت فرد توجه می گردد و این نقاط ضعف است که بیشتر به آن پرداخته می گردد.

وقتی فشار در جامعه ای افزایش پیدا نموده و مسائل استرسی و اضطرابی افزایش پیدا می نماید، ظرفیت افراد کاهش می یابد. کاهش ظرفیت بار تحمل می تواند منجر به این گردد که فرد در پی راهی برای حل مسائلش باشد، زیرا موادمخدر سبب می گردد که فرد دچار فراموشی لحظه ای گردد و کمتر بار مسائل را تحمل کند.

هیچ کس مصون از اعتیاد نیست

هیچ کس از اعتیاد در امان نیست، چراکه مکانیسم اعتیاد در مغز وجود دارد. وقتی که مغز یک امر لذت بخش را تجربه می نماید، گذرگاه هایی عصبی در مغز ایجاد می شوند و به همین ترتیب فرد دوست دارد که آن لذت دوباره تکرار گردد. با این حال تحقیقات نشان داده است که اعتیاد در بعضی افراد زمینه ژنتیکی دارد. منظور از ژنتیک، تفاوت های زیستی است که افراد را در برابر اعتیاد آسیب پذیرتر می نماید. اعتیادی که در عظیمسالی به وجود می آید، معمولا تحت تأثیر ژنتیک است، چراکه تأثیر محیط، معمولا در عظیمسالی به حد زیادی کاهش می یابد.

دکتر داریوش فرهود هم بر این باور است که ژنتیک افراد در اعتیاد به موادمخدر قابل کتمان نیست، اما این تأثیر به مقدار عوامل محیطی نیست. تمام کار هایی که فرد در زندگی انجام می دهد، چه کار های خوب و چه کار های بد تحت تأثیر ژنتیک است. صفات ظاهری و بدنی افراد هم به ژنتیک آن ها وابسته است.

عوامل محیطی تأثیرگذارتر است

او معتقد است که در اعتیاد به موادمخدر هم زمینه ژنتیکی است و می توان سهم 40 درصد یا کمتر را به آن تخصیص داد، اما آنچه که اثرگذارتر است، محیطی است که فرد در آن زندگی نموده و عظیم شده است.

پدر علم ژنتیک ایران با تأکید بر اینکه همه ما انسان ها در بدن خود ژن سرطان داریم، ادامه می دهد: سبک زندگی و نوع تغذیه ما می تواند در رشد یا پنهان ماندن این ژن تأثیرگذار باشد.

او با تأکید بر اینکه افراد زودرنج و آسیب پذیر و آن هایی که به نسبت حساس تر از دیگران هستند، بیشتر در معرض اعتیاد به موادمخدر هم قرار می گیرند، خاطرنشان می نماید: اگر همین افراد در شرایط دیگری قرار بگیرند، این نوع اعتیاد در آن ها می تواند به گونه دیگری نمود پیدا کند، به طور مثال فرد به کتاب خواندن اعتیاد پیدا کند یا اینکه شعر بگوید یا نقاشی بکشد. در واقع این گرایش افراط گونه به هر چیزی می تواند این را نشان دهد که فرد از نظر روحی احتیاج به دستاویزی دارد تا او را نجات دهد و اینجاست که محیط سهم خودش را نشان می دهد و گرایش فرد به هر موضوعی می تواند نشان دهنده نوع محیطی باشد که در آن رشد پیدا نموده است.

مسائل اجتماعی در جامعه ما بالاست

او گرایش تعداد زیادی از افرادبه موادمخدر را نشان دهنده بالا بودن مسائل مالی و اجتماعی می داند و بر این باور است که از آنجا که دسترسی به موادمخدر بسیار آسان است و تأثیر آنی بر روح و روان فرد باقی می گذارد، فردی که دچار مشکل شده راحت ترین راه را برای حل مشکل روحی و روانی خود مصرف موادمخدر می داند. اما این آرامش کاذب است و می تواند فرد را به آرامش ابدی برساند.

آمار اعتیاد حتی از افغانستان بالاتر است

فرهود با اظهار تأسف از اینکه اعتیاد به موادمخدر در کشور ما بسیار بالاست و حتی از خود افغانستان که مرکز کشت و زرع موادمخدر دنیاست، آمار بالاتری داریم، تأکید می نماید: متأسفانه در کشور ما دسترسی به موادمخدر بسیار راحت است و به همین خاطر آمار ها روزبه روز افزایش پیدا می نماید، از سوی دیگر فشار ها و مسائل اجتماعی هم در کشور بیداد می نماید و به همین خاطر وقتی فشار های محیطی بالا برود، فردی که در درون عوامل ژنتیکی موادمخدر را داشته باشد، راحت تر به این سمت گرایش پیدا می نماید.

احتمال داشتن فرزند معتاد برای والدین معتاد بیشتر است

او تأکید می نماید: مطالعات نشان می دهد افرادی که دارای والدین معتاد هستند، احتمال گرایش آنان به سمت اعتیاد بسیار بالاتر از کسانی است که والدین معتاد ندارند. افراد در این خانواده ها به دلیل قرار دریافت در محیط، مستعد گرایش به اعتیاد هستند و خود این تأثیر محیط روی ژن ها دو عامل ایجاد می نماید؛ یکی اینکه فرد مصرف موادمخدر را در خانواده می بیند و محیط برای مصرف او مهیا است و دیگر اینکه عوارض و مسائل ناشی از مصرف مواد را در خانواده می بیند که این عامل می تواند در عدم گرایش فرد به اعتیاد مؤثر باشد.