خطر کووید دلتا برای دنیا - بانو هما

بر اساس اعلام سازمان بهداشت دنیای، گونه B.1.617.2 که اکنون دلتا نامیده می گردد، نخستین بار در هندوستان ظاهر شد اما پس از آن به سرعت در 62 کشور شیوع یافته است.

محققان کوشش می نمایند متوجه شوند چه شد که این گونه تازه حالا به گونه غالب کرونا تبدیل شده است.

آنتونی فائوچی، مشاور ارشد پزشکی کاخ سفید در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: مبتلایان به گونه دلتا هنوز در ایالات متحده نادرند و فقط 6 درصد موارد ابتلا را تشکیل می دهند اما در انگلستان این گونه به سرعت از گونه B.1.1.7 آلفا پیشی گرفته و موجب بالارفتن سرعت ابتلا به کووید 19 شده است که این می تواند موجب به تعویق افتادن برنامه های این کشور برای کاهش محدودیت ها در 31 خرداد گردد. در آمریکا هم فعلا تعداد موارد ابتلا به گونا دلتا اندک است، اما مقامات بهداشت عمومی اوضاع شیوع آن را زیر نظر دارند.

مت هانکاک، وزیر بهداشت و مراقبت های اجتماعی انگلیس گفته است به نظر می رسد مقدار سرایت گونه دلتا حدود 40درصد بیشتر از نوع آلفا است، اما هنوز دانشمندان در کوششند تا مقدار دقیق ابتلا به این گونه را که بین 30 تا 100درصد است، تعیین نمایند. آنها بعلاوه می کوشند بفهمند چه عاملی باعث عفونت بیشتر ناشی از ابتلا به این گونه می گردد. البته پاسخ خاصی ندارند هرچند فرضیه هایی در دست است.

همه ویروس ها هنگام جهش در کد ژنتیک خود تکثیر می شوند و ویروس عامل بیماری کووید 19 هم از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از این جهش ها هیچ تأثیری ندارند، اما بعضی از آنها ساختار یا عملکرد ویروس را تغییر می دهند. شناسایی تغییرات در توالی ژنتیک یک ویروس آسان است، اما کشف این که چگونه این تغییرات بر نحوه انتشار ویروس تأثیر می گذارند، بسیار پیچیده است. در این رابطه آنالیز پروتئین اسپایک (Spike Protein) که به ورود ویروس به سلول ها یاری می نماید، موضوع خوبی برای آغاز آنالیز است.

چگونه دلتا وارد سلول ها می گردد؟

برای آلوده کردن سلول ها، ویروس کروی شکل سارس ـ کووـ2 باید وارد بدن گردد و به گیرنده های سطح سلول ها متصل گردد.

این ویروس از طریق پروتئین های اسپایک وارد سلول ها شده و به گیرنده ای روی سلول های انسانی که اِی سی ئی2 (ACE2)نام دارد متصل می گردد؛ مثل کلیدی که در قفل واقع شده است. این گیرنده در بسیاری از سلول های بدن از جمله در سلول های ریه وجود دارد.

جهش هایی که به محکم تر چسبیدن ویروس به سلول یاری می نماید، موجب انتقال آسان بیماری از فردی به فرد دیگر می گردد.

تصور کنید در قطره کوچکی که حاوی ویروس سارس ـ کوو ـ2 است نفس می کشید. ناتانیل لاندو، میکروب شناس کالج پزشکی دانشگاه نیویورک آمریکا (NYU Grossman School of Medicine) می گوید: اگر آن قطره حاوی ویروس هایی با قابلیت اتصال بهتر باشد، در یافتن و عفونی کردن سلول های شما کارآمدتر خواهد بود.

دانشمندان هنوز نمی دانند چه مقدار از ویروسسارس ـ کووـ2 را اگر استنشاق کنیم به بیماری مبتلا می شویم. اما احتمالا برای ویروسی که جذب آن به گیرنده سلولی اِی سی ئی2 قوی تر است، این آستانه پایین تر خواهد بود.

لاندو و همکارانش با شبیه سازی ویروس در آزمایشگاه آغاز به مطالعه کردند. این ویروس های مهندسی شده آزمایشگاهی نمی توانند تکثیر شوند، اما محققان می توانند با ویرایش آنها، عمل پروتئین اسپایک را در سطح آنها ایجاد و به آنها اجازه می دهد اتصال ویروس به سلول را به راحتی آزمایش نمایند.

محققان این شِبهِ ویروس ها را با مهره های پلاستیکی پوشانده شده با گیرنده هایی شبیه اِی سی ئی2 مخلوط نموده و سپس مقدار چسبیدن شبه ویروس ها به مهره ها را آنالیز می نمایند. هر چه تعداد ویروس بیشتر باشد، اتصال ویروس بهتر است. در پیش نویس مقاله ای که اردیبهشت ماه منتشر شد، گرونبا و همکارانش نشان دادند بعضی جهش های موجود در دلتا باعث افزایش اتصال می گردد.

چگونه داخل سلول عفونی می گردد؟

اتصال بهتر صرفا آستانه عفونت را کاهش نمی دهد. زیرا ویروس هنگام درگیرشدن با گیرنده های روی سلول ها، سلول های بیشتری را در بدن آلوده می نماید. لاندو می گوید: فرد آلوده ویروس بیشتری در خود دارد زیرا ویروس با قوت بیشتری تکثیر می نماید.

بعد از این که ویروس به گیرنده سلول متصل شد، مرحله بعدی ترکیب شدن با سلول است. این فرآیند زمانی آغاز می گردد که آنزیم ها از سلول میزبان، پروتئین اسپایک را در دو محل مختلف قطع می نمایند. این فرآیند که با اسم شکاف شناخته می گردد، آغاز آمیزش ویروس با سلول است. اگر این اتصال مانند قراردادن کلید مناسب در قفل باشد، فرآیند شکاف مانند پیچاندن کلید در قفل است.

ونیت مناچری، متخصص ویروس شناسی در دانشگاه علوم پزشکی تگزاس می گوید: بدون ایجاد بریدگی در دو محل، ویروس نمی تواند وارد سلول ها گردد.

یکی از جهش های موجود در گونه دلتا در واقع در یکی از این محل های شکاف رخ می دهد و مطالعه تازهی که هنوز آنالیز نشده است نشان می دهد این جهش باعث افزایش شکاف می گردد.

مناچری، که در این مطالعه نقشی نداشته و نتایج این مطالعه را در آزمایشگاه خود تکرار نموده است، می گوید: بنابراین فعال شدن ویروس در این حالت کمی راحت تر رخ می دهد.

هنوز تعیین نیست این که آیا افزایش این شکاف، قابلیت سرایت را بیشتر می نماید یا نه؛ اما امکانش هست. مناچری می گوید: وقتی دانشمندان این محل های شکاف را حذف می نمایند، ویروس کمتر قابل انتقال بوده و قابلیت بیماری زایی دارد. بنابراین می توان این فرض را محتمل دانست تغییراتی که باعث ایجاد شکاف می گردد، قابلیت انتقال ویروس را افزایش می دهد.

بعلاوه ممکن است گونه دلتا بتواند در فرار از پاسخ ایمنی بدن به انتقال تحریک یاری کند. فرار از سیستم ایمنی به این معنی است که سلول های بیشتری آلوده شده و ویروس بیشتری فراوری می نمایند، که به طور بالقوه فرد مبتلا به ویروس می تواند شخص دیگری را آلوده کند.

واکسن ها هنوز مؤثرند

خبر خوب در شرایط فعلی این است که واکسیناسیون، محافظت شدیدی در برابر گونه دلتا ایجاد می نماید. نتایج یک مطالعه تازه اجرا شده در سازمان بهداشت عمومی انگلستان نشان می دهد واکسن فایزر بایونتک در پیشگیری از بیماری ناشی از گونه دلتا در افراد کاملا واکسینه شده به مقدار 88 درصد مؤثر است. اما واکسن آسترازنکا کمی کمتر محافظت می نماید.

آنالیز ها نشان می دهد دو تزریق از این واکسن 60درصد در برابر گونه دلتا مؤثر بوده است. با این حال، تزریق تنها یک دوز واکسن تاثیر بسیار کمتری داشت؛ اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم فقط 33درصد موثر بود.

در هر صورت تا زمان انتشار این نوشتار، 6.2درصد از مردم دنیا در برابر کووید 19 واکسینه شده اند. اما در هندوستان، جایی که همه گیری بیماری کووید 19 با شیوع سریع ویروس دلتا افزایش یافت، فقط 3.3 درصد از جمعیت به واکسیناسیون کامل دست یافته اند.

فائوچی، در یک جلسه مطبوعاتی از کسانی که واکسینه نشده اند خواست اولین دوز تزریق خود را بگیرند و به کسانی هم که واکسینه شده اند یادآوری کرد تا از تزریق دوز دوم واکسن صرف نظر ننمایند.

در انگلستان اکنون ویروس دلتا به سرعت جایگزین آلفا شده است و کم کم به گونه غالب تبدیل می گردد. چنان که می بینیم اکنون موارد ابتلا به گونه دلتا در حال افزایش است.

این اتفاقی است که مشابه آن در بسیاری از کشورها و ازجمله در ایران ما ممکن است رخ دهد و هشیاری مردم و نظام بهداشت را می طلبد.

مترجم: صدیقه سخندان فداکار - دانش / روزنامه خبرنگاران

منبع: MIT Technology Review