حال و هوای فیلم تازه مهران مدیری در سینما؛ این فیلم تلخ و گزنده است - بانو هما

به گزارش ایرنا، مدیری این روز ها درحالی تصویربرداری دومین ساخته سینمایی اش را به خاتمه رسانده که دستاورد چندانی از فیلم اول خود به دست نیاورده است.

مهران مدیری یکی از معروف ترین چهره های 3 دهه اخیر سینما و تلویزیون کشورمان است که آثار بسیاری را در تلویزیون به یادگار گذاشته است. هنرمندی که از 16 سالگی با تئاتر آشنا شد و از 22 سالگی به رادیو رفت و تا 6 سال، گویندگی برنامه پرطرفدار داستان شب را بر عهده داشت.

مدیری در سال 72، به همراه داریوش کاردان که یکی از نزدیک ترین دوستان آن سال های او بود، نوروز 72 را جلوی دوربین برد. نوروز 72، اتفاق بزرگی در تلویزیون آن سال های کشور محسوب می شد چرا که تا آن موقع، هیچ برنامه ای به مقدار نوروز 72 نتوانسته بود تا این مقدار بار کمیک داشته باشد و مهم تر از آن، معرف نسل نوی از طنازان تلویزیونی باشد.

برای هنرمندی که از تئاتر و گویندگی رادیو شروع کرد و به تلویزیون، شبکه نمایش خانگی، خوانندگی و حالا سینما راه یافته، هیچ جای تعجب ندارد که بتواند این بار با یک فیلم سینمایی، نبض مخاطبانی بی شمار را در دست گرفته و یادگاری پررنگی را این بار در سینما به ثبت برساندتداوم این روند در پرواز 57 رخ داد.

مقدار استقبال از کمدی نوروزی تلویزیون به مقدار ای بود که مدیران وقت تلویزیون، با فراغ بال، ویژه برنامه دهه فجر آن سال را نیز به مدیری سپردند تا این چهره تازه نفس و جوان بتواند با پرواز 57، دومین اعتمادسازی را از جانب مدیران تلویزیون و دومین برگ برنده را از سوی مخاطبان بی شمار رسانه ملی آن سال ها دریافت کند.

این 2 اتفاق مثبت سبب شد تا مدیری، طرح برنامه ای با عنوان ساعت خوش را به تلویزیون ببرد. با این طرح موافقت می گردد تا ساعت خوش، از تابستان 73 به صورت هفتگی، به روی آنتن برود.

ساعت خوش، یک دگردیسی بزرگ در کلیت کار های کمدی تلویزیون تا آن سال محسوب می شد. دیدگاه نسبتا انتقادی در کنار قالب آیتمی اثر سبب شد تا این کار، به یکی از پربیننده ترین برنامه های تاریخ تلویزیون تا آن سال تبدیل گردد.

بازیگران گمنام این کار که تقریبا همه آن ها همکلاسی های دانشگاهی مدیری بودند، در عرض چند ماه به معروفیت بسیاری دست یافتند و اکنون نیز هر یک به بازیگران مطرح سینما و تلویزیون تبدیل شده اند. اما ساعت خوش، بیشتر از یک سال دوام نیاورد و تعطیل شد.

از سال 74 تا سال 77، مدیری، کار چندان شاخصی در سینما، تلویزیون و رادیو انجام نداد. اما سال 77، سال خیزش دوباره او، با چاشنی انتقام از تمام سال های نبودنش بود.

وقتی استعداد بیدار می گردد

جنگ 77، تمام نقاط قوت 3 مجموعه پرطرفدار قبلی مدیری را به صورت توامان در خود داشت. ضمن اینکه مدیری در این کار که علاوه بر بازیگری، کارگردانی اش را نیز بر عهده داشت، خود را به روز کرد.

همان قالب آیتمی را برای کار خود برگزید و در شکل محتوایی، به زندگی روز توجه کرد. تکیه کلام های این برنامه، خیلی زود به شکلی گسترده در میان مردم پخش شد و مدیری توانست محبوبیت گذشته خود را حتی در پیشگاه نسل نوی که با پیشینه او آشنایی نداشتند، زنده کند.

جنگ 77، رنسانس تلویزیون در حوزه برنامه های کمدی بود و این جریان تازه نفس را بر روی ریل نوی از فرم و محتوا قرار داد. فارغ از این مهندسی، مدیری، نمک خاصی در مونولوگ گویی داشت و برخلاف کمدین های دیگری که اکت های فیزیکی بالایی داشتند، تنها با بهره مندی از زبان بدن توانست خود را نزد مخاطبان، محبوب کند.

پیروزیت بسیار جنگ 77، مدیری را به سمت ببخشید شما؟ سوق داد. کمدی آیتمی دیگری که یک بخش مهمان داشت و پتانسیل دیگری از مجری گری مدیری که همان حرکت روبه جلوی مونولوگ گویی وی بود را نشانه گرفت.

ببخشید شما؟ به مقدار جنگ 77 دیده نشد و همین عامل، از نگاه زیرکانه مدیری پنهان نماند. به همین علت تغییر فاز داد و پلاک 14 را به شکل مجموعه روتین که فاقد هرگونه آیتمی بود، جلوی دوربین برد. 90 شب و طنز 80، دیگر برنامه های مدیری با این فرمول بودند که تنها آورده آن ها برای وی، تثبیت جایگاه مدیری به عنوان یک کمدین صاحب سبک بودند.

دومین تغییر ریل با پاورچین

در سال 81، دومین تغییر ریل ساختاری کار های مدیری با پاورچین رقم می خورد. ساختاری که با نقطه چین و جایزه بزرگ تکامل پیدا کرد و با شب های برره، به اوج خود رسید. در این قالب، نوعی تمرکززدایی صورت می گیرد و پیغام، به وسیله نمادگرایی به مخاطب منتقل می گردد.

در این فرمول، فضاسازی، برگ برنده آثار است و در آن، نوعی رفت وبرگشت میان زمان گذشته و زمان حال، نمک خوبی به ساحت آثار می بخشید.

باغ مظفر و گنج مظفر، واپسین کار های مدیری در این قالب بود که درگیر بعضی حواشی شد و، چون ابتکارعمل مکفی در جهت رسیدن به یک کمدی بامزه را نداشت، خیلی زودتر از آثار قبلی کارگردانش به خاتمه رسید و البته که پیروزیت آن آثار را نیز به خود ندید.

قهوه تلخ، آخرین کوشش مدیری برای ماندن در این فضا بود؛ فضایی که علاقه و میل قلبی مدیری نیز بود، اما قهوه تلخ نیز با بیش از 100 قسمت و انبوه بازیگرانی که در این کار به خدمت گرفته شدند و البته فضای بازی که شبکه نمایش خانگی به نسبت تلویزیون برای تیم فراوری فراهم نموده بود نیز هیچ گاه نتوانست پیروزیت و گستردگی شب های برره را به خود ببیند و درنتیجه، آخرین کوشش مدیری برای بقا در این اتمسفر، به نوعی نادیده گرفته شد تا یک تغییر رویکرد دیگر در کارنامه وی به ثبت برسد.

تغییر ریل سوم با مرد هزارچهره

تغییر ریل سوم مدیری، با مرد هزارچهره رقم خورد. مدیری در این تغییر فاز، نوک پیکان را از مضمون به سمت فرد برد و به نوعی پرسوناژسازی کرد. برند را بر روی کاراکتر مسعود شصت چی متمرکز کرد و توانست با یک شخصیت پردازی ارتجاعی و البته خلاقانه، نبض کمیک کار را در دست بگیرد.

ویژگی مهم این کاراکتر آن بود که مسعود، برخلاف برند های کمدی در سراسر دنیا، فعلیت چندانی ندارد؛ عنصری ایستا بود که با دیالوگ، کارهایش را پیش می برد و توجهی به درام نداشت. مدیری با همین انفعال پیروز شد تا در فاز سوم فعالیت هنری خود، مخاطبان بسیاری را جذب کند؛ اتفاقی که با مرد دوهزارچهره نیز تداوم یافت و با اقبال خوبی نیز روبرو شد.

در ابتدای دهه 90، مدیری، بخت خود را با چند مجموعه دیگر نظیر ویلای من، شوخی کردم و عطسه امتحان کرد که هیچ یک از این کار ها نتوانستند مسیر راه نوی را برای مدیری به همراه بیاورند.

چهارمین تغییر ریل با دورهمی

تغییر ریل بعدی در سال 94 رخ داد که در حاشیه به روی آنتن شبکه سوم سیما رفت. مدیری در این کار، تمرکز را دوباره بر روی فضا قرار داد و لوکیشن را محدود کرد. ضمن اینکه تم انتقادی کار را بیشتر نمود و سعی کرد، واگویه صریح تری از شرایط روز جامعه باشد.

در حاشیه با این مختصات، به مذاق مخاطب خوش آمد و سازمان نیز علیرغم بعضی مخالفت ها، پشت کار ایستاد تا فصل دوم این کمدی، در همان سال 94 ساخته گردد.

استقبال از در حاشیه، اگرچه زیاد بود، اما مدیری می دانست که آن جریان سازی که وی در دهه های 70 و 80 با کارهایش در سطحی گسترده ایجاد می کرد، با این 2 کار به وجود نیامده است بنابراین به سمت یک ساختار متفاوت رفت و دورهمی را در دست گرفت.

دورهمی، تلفیقی از جنگ 77 و دیگر مجموعه های داستانی و البته آیتمی او بود. مدیری در دورهمی، هم مونولوگ داشت، هم کمدی آیتمی را مورد توجه قرار داد و هم با سریالی کردن برند های موجود در دورهمی، آن را به یک مجموعه روتین تبدیل کرد که مخاطب، تشنه ملاقات شبانه آن ها بود.

درواقع دورهمی، ماحصل 2 دهه فعالیت تلویزیونی مدیری بود که به صورت توامان در یک جنگ، ارائه می شد. ضمن اینکه این برنامه محفل خوبی برای طنازی های مدیری در قالب پرسش گر که علاقمندی بسیاری به آن دارد، بود که میخ آخر تعصب مدیری را بر روی این برنامه را می کوبید؛ برنامه ای که حدود 5 سال به طول انجامید و به یکی از برند های مهم تلویزیون در عصر نو تبدیل شد.

آیا تغییر ریل پنجمی در راه است؟

مدیری در سال 95، یعنی درست در همان زمانی که تصمیم گرفت تا برای مدتی از ساخت مجموعه های روتین شبانه کناره بگیرد، دیگر دل و دماغ کار هایی از این دست را نداشت و به همین علت، به سمت کاری مانند دورهمی تمایل پیدا کرد.

دوست داشت شانس خود را در سینما امتحان کند که البته ساعت 5 عصر، نتوانست پیروزیتی برای وی به ارمغان بیاورد. ساعت 5 عصر، نشانه ای از زیرکی های تلویزیونی مدیری را در خود نداشت؛ نه کمدی روز بود و نه می شد آن را تا مقدار های یک گروتسک بالا کشید.

انفعال مدیری که در آثار تلویزیونی اش به یک برگ برنده برای وی تبدیل شده بود، در نسخه سینمایی، نه تنها به کمکش نیامد بلکه به پاشنه آشیل فیلمش تبدیل شد و استقبال چندانی را متوجه او نکرد.

حالا، اما مدیری چند سالی است که تنها در آثار سینمایی و سریال های شبکه نمایش خانگی بازی می نماید. او این روزها، فیلمبرداری دومین کار سینمایی خود را به خاتمه رسانده است.

کاری که آنچه از ظواهر پیداست، برخلاف فیلم نخستش، اول شخص های محدودی ندارد و ردپای نسل نو را هم می توان در آن مشاهده کرد. فیلمی که گفته می گردد تنالیته طنازانه چندانی ندارد و ردپای اجتماع در آن مشهودتر است.

بعید است مدیری، با آن حجم قابل توجه زیرکی ذاتی که دارد، دوباره در مسیر فیلم اولش قرار گرفته و این گزاره را در حافظه جمعی ثبت کند که قابلیت سینمایی و جمع کردن داستان در 90 دقیقه را ندارد؛ بنابراین باید با نگاه حریص تری به ساعت 6 صبح نگاه کرد و برای هنرمندی که از تئاتر و گویندگی رادیو شروع کرد و به تلویزیون، شبکه نمایش خانگی، خوانندگی و حالا سینما راه یافته و در تمام این مسیرها، پیروزیت های شگرفی را با تغییر ریل های متوالی تجربه نموده، هیچ جای تعجب ندارد که بتواند این بار با یک فیلم سینمایی، نبض مخاطبانی بی شمار را در دست گرفته و یادگاری پررنگی را این بار بر روی پرده نقره ای به ثبت برساند.