توصیه عادل فردوسی پور به گزارشگران تلویزیون - بانو هما

در دو بازی گذشته ایران برابرهنگ کنگ و بحرین به ترتیب جواد خیابانی و محمد رضا احمدی، بازی ها را گزارش کرده اند که سبک گزارش آن ها خیلی زود مورد نقد قرار گرفته است. این نقد، امروز به رسانه ها هم کشیده شده و روزنامه ابتکار، با مطلبی تحت نام دلتنگی برای صدای عادل از ضعف گزارش های اخیر نوشته است.

به گزارش خبرنگاران، روزنامه ابتکار می نویسد: این روزها، روز های مهمی برای فوتبال کشور است. تیم ملی در رقابت هایی حساس در تلاش است تا بتواند به جام دنیای صعود کند و علاقه مندان به فوتبال هم سرنوشت تیم ملی را از طریق تلویزیون دنبال می کنند. اما موضوعی در این میان همیشه پس از اتمام بازی ها در شبکه های اجتماعی سوژه می شود و آن گزارش گزارشگران فوتبال است. چندی است که مسئله گزارشگری فوتبال در ایران تبدیل به یک بحران شده. هدف استفاده از گزارشگر در فوتبال اضافه کردن لذت تماشای مسابقات است، اما حالا چند سالی است که تقریبا به نظر می رسد در تلویزیون ایران گزارشگر فردی است که سعی دارد لذت فوتبال را از مخاطب بگیرد یا حداقل به آن چیزی نیفزاید.

شاید در وهله اول باید بدانیم یک گزارشگرخوب چه گزارشگری است؟ یک گزارشگر باید بی طرف، مسلط به فوتبال، مسلط به ادبیات، دارای تمرکز روی بازی، واجد توانایی زمان بندی درست ارائه مطالب در زمان های غیرحساس، توانایی زمان بندی برای اوج و فرود صدا، و تسلط در بداهه پردازی باشد. این ها هیچ یک ویژگی هایی نیست که یک گزارشگر اگر داشته باشد بهتر است، بلکه ویژگی هایی است که لازمه این کار است و یک گزارشگر باید تمام این توانایی ها را داشته باشد.

عطاالله بهمنش، نخستین گزارشگری زنده ورزشی در ایران از رادیو را برای رقابت دو و میدانی میان تیم ملی ایران و عراق از صدای ایران انجام داد. در دوران کاری اش به سرعت به گزارشگر برتر رادیو و اولین انتخاب این رسانه برای گزارش مهمترین رقابت های ورزشی تبدیل می شود. در دوران 21 ساله همکاری با رادیو، بهمنش بسیاری از رقابت های ملی و بین المللی را با صدای گرم و گزارش های جذابش پوشش می دهد. طی آن دوران طولانی، اغلب موفقیت های ورزشی ایران در آسیا و المپیک با گزارش های او همراه است و به این ترتیب صدای بهمنش نزد مردم ایران صاحب شناسنامه می شود.

چند نمونه از گزارش های خاطره انگیز و جملات قصار او در آن سال ها دهان به دهان میان مردم می چرخد که برخی از آن ها هنوز هم در خاطر علاقمندانش باقی است. نمونه ای جالب از این کلام شیرین را می توان در جام دنیای 1970 مشاهده کرد. در گزارش بازی آلمان و مراکش و زمانی که هنوز طنّازی و تکه پرانی به سبک گزارشگران امروزی مد نشده است.

بهمنش پنج نکته کلیدی از منظر خود برای گزارشگر شدن را باریک بینی و نکته سنجی، تسلط بر چندین زبان خارجی، اطلاع از رویداد های دنیای ورزش، نداشتن غرور و مطالعه کافی نام می کند.

این گزارشگر درباره مهمترین نقدی که به گزارشگران داشته، هم مطرح کرده است: گزارشگران ورزشی ما، چون فکر می کنند نابغه اند و در دنیا بهترین هستند، درجا زده اند و پیش نمی فرایند؛ در حالی که هر کس می خواهد جلو برود باید وسعت نظر داشته باشد.

اما عادل فردوسی پور که به جرات می توان او را محبوب ترین مجریان و گزارشگران فوتبال در دو دهه اخیر دانست، داشتن علاقه به کار گزارشگری، مسلط بودن به رشته ورزشی، صدای قابل تحمل! آشنایی با زبان انگلیسی، فن بیان مناسب و تسلط به زبان و ادبیات فارسی را مهمترین نکات کلیدی در گزارشگری نام کرده است. او همچنین عدم علاقه به این کار، نداشتن زبان انگلیسی و فقدان تسلط لازم به این حرفه را مهمترین نقدی به تعداد می آورد که به برخی گزارشگران فعلی وارد است. فردوسی پور برای کسانی که می خواهند گزارشگر شوند چنین توصیه می کند: با عشق و علاقه به این کار نگاه کنن!

اما حالا چند سالی است که دیگر صدای فردوسی پور برای گزارش هیچ مسابقه فوتبالی از تلویزیون به گوش نمی رسد. او کسی بود که توانست بیست سال یکی از پربیننده ترین برنامه های ورزشی صدا و سیما را تولید کند و هر روز هم بر خیل مخاطبان خود بیفزاید. اما با تغییر مدیریت شبکه سه همه چیز بر هم خورد و عادل فردوسی پور مورد غضب مدیر تازه وارد و جویای نام شبکه سه قرار گرفت. بعد از آنکه برنامه 90 از طریق این مدیر در روز های پایانی سال 97 به اجبار و ناگهانی تعطیل شد، فردوسی پور حتی نتوانست هیچ بازی فوتبالی را گزارش کند و تصویر و صدایش از تلویزیون دیده و شنیده نشد. اما در آستانه حساس ترین مسابقه فوتبال باشگاه های آسیا یعنی فینال باشگاه های آسیا، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فردوسی پور گزارشگر این بازی نفس گیر است، اما نه برای صدا و سیما، بلکه برای کنفدراسیون فوتبال آسیا و از طریق اینستاگرام AFC. جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون پیش تر در مصاحبه با ابتکار دراین باره گفته بود: با توجه به تغییراتی که در مدیریت شبکه سه سیما صورت گرفته و نوع نگاه و عملکرد ویژه سلیقه ای مدیران این شبکه، بر اساس برخی از واکنش ها و گاه مسائل سوءتفاهم برانگیز برخی از همکاران و فعالان این شبکه از تلویزیون به نوعی گریزانده شده اند. عادل فردوسی پور صرف نظر از چگونگی باور ها و عقاید خود، جزو مجریان، گزارشگران و مفسران مورد علاقه فوتبال دوستان کشور بود که در الک شبکه سه بیرون انداخته شد. اما از آنجا که این مجری و کارشناس تلویزیون در زمینه ورزش و به ویژه فوتبال، محبوبیت فراوانی بین مردم دارد، علاقه مندان او فعالیتش را پیگیری کردند.

اما حالا در نبود فردوسی پور دیگر گزارش های فوتبال طعم گذشته را ندارد، حتی گاهی آنقدر روی اعصاب است و اشتباهات فاحشی در آن رخ می دهد که ترجیح بدهی تلویزیون را بی صدا کنی یا پخش مسابقات را از طریق صفحات اینستاگرامی یا پلترفرم های دیگر تماشا کنی. موضع آن است که توانایی زما ن بندی درست برای ارائه مطالب در زمان های غیرحساس، یک موضوع بسیار مهم در جذابیت فوتبال است. دقایق زیادی از

بازی های فوتبال نیاز به گزارش ندارند و در این زمان های به اصطلاح مرده گزارشگر باید با اطلاعاتی مخاطبان را سرگرم کند. اما بیشتر گزارشگران کنونی تلویزیون متاسفانه در بیشتر موارد زمان بندی اشتباهی دارند و گاهی حتی به یکباره از گفتن اطلاعات در مورد بی اهمیت، به صحنه گل سوئیچ می کنند.

اوج و فرود صدا هم که یک امر بدیهی در گزارش فوتبال است. اینکه گزارشگر چه موقعی فریاد بزند و چه قدر فریاد بزند و اصلا چرا فریاد بزند، مسئله بسیار مهمی است. نعره های گوش خراش برخی گزارشگران در زمان گل یا فریاد های بی دلیل برای یک سانتر معمولی بخش زیادی از خاطره فوتبالی ما را پر کرده است.

گزارشگر خوب، این خاصیت را دارد که بازی های مهم فوتبال را خاطره انگیزتر کند. چنین گزارشگری مثل نمک، مثل چاشنی کنار غذا باعث افزایش کیفیت و بهبود طعم می شود و ممکن است چیزی بگوید که تا سال ها در خاطر مردم باقی بماند. کاش مدیران این موضوع را باز به یاد بیاورند و بگذارند در آستانه جام دنیای دوباره فوتبال را طعم صدایی دلپذیر تماشا کنیم.