خوش بینی و بدبینی چه تاثیری بر زندگی ما می گذارند؟ - بانو هما

به عنوان مثال افراد بدبین در ارزیابی های خود نسبت به افراد خوش بین دقیق تر هستند. به همین دلیل آن ها همیشه خودشان را واقع بین خطاب می کنند. از سوی دیگر افراد خوش بین ممکن است میزان کاری که در مدت کوتاهی می توانند انجام دهند را بیش از میزان تخمین بزنند. این مساله می تواند منجر به امیدواری بیش از حد و ایجاد استرس هنگام رسیدن به کارهایی که از آن ها عقب هستیم گردد.

اما در حالت کلی خوش بینی بهتر از بدبینی است. در ادامه دلایل این مساله را بیان می کنیم.

تفاوت فرد خوش بین و فرد بدبین

پیش از اینکه دلایل برتری خوش بینی بر بدبینی را بررسی کنیم در ابتدا به بررسی تفاوت خوش بینی و بدبینی می پردازیم. یک فرد بدبین جهت گیری منفی دارد و بر این باور است که حتی زمانی که هیچ ایده ای از خروجی و نتیجه کار هم نداشته باشد باز هم کارها مطابق میلش پیش نخواهد رفت.

اما فرد خوش بین از سوی دیگر تمایل دارد حتی بدون داشتن سند و مدرک هم باور کند همه چیز خوب پیش می رود. اما در حقیقت داستان چیزی فراتر از این موضوع است.

نقش انتظارها

تحقیقات حاکی از آن هستند که انتظارها و توقعات در نتیجه کار نقش دارند. افراد خوش بین تمایل دارند در هر موقعیتی بهترین نتیجه را بگیرند. در نتیجه نگرش آن ها به زندگی اثر پلاسیبو یا دارونما دارد.

اثر پلاسیبو یا دارونما به تحقیقی باز می گردد که در آن قرصی که هیچ اثر دارویی ای ندارد باعث شفا و بهبود افرادی شده که از آن انتظار بهبودی داشتند. در مقابل دیدگاه افراد بدبین اثر نوسیبو دارد که به نتیجه منفی ای اشاره دارد که فرد انتظار دارد چیزی خوب پیش نرود.

تاب آوری در افراد خوش بین و بدبین

مارتین سلیگمن (Martin Seligman)، محقق کلیدی خوش بینی در برابر بدبینی می گوید افراد خوش بین تاب آوری ای دارند که منجر به پیروزیت بیشتر می گردد. به عنوان مثال اگر اتفاق بدی رخ دهد فکر می کنند که این یک شکست موقتی بوده و به جای تمرکز کردن روی آن شکست به زندگی عادی قبل از آن باز می گردند.

این نگرش به خوبی می تواند به فرد در زمین ورزش یا کلاس درس کمک کند. فرد خوش بین یک بازی بد یا عملکرد ضعیف امتحان را فراموش می کند. آن ها این رخدادهای تصادفی را موقتی دانسته و آن ها را با عوامل خارجی مرتبط می دانند.

از سوی دیگر افراد منفی نگر تمایل دارن همان شرایط را به صورن دائمی و همیشگی ببینند. علاوه بر این آن ها خودشان را بیشتر از عوامل بیرونی برای شکست خوردن سرزنش می کنند. همین مساله باعث می گردد از بین بردن و فراموش کردن اشتباهات سختتر شده و اثر منفی ای بر عزت نفس فرد می گذارد.

افراد خوش بین و بدبین افکار متفاوتی درباره شرایط مثبت و منفی دارند. کسی که فکریت مثبتی دارد بحران را به شکل چیزی که عمر کوتاهی دارد و خارج از کنترلش است می بیند اما فرد منفی نگر همان اتفاق را به صورت چیزی که ماندگار بوده، کاملا تقصیر خودش است و می تواند سایر جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد می بیند.

هنگامی که اتفاق مثبتی روی می دهد فرد خوش بین فکر می کند این همان راهی است که همیشه وجود خواهد داشت و بر این باور هستند که استعداد و سخت کوشی اش منجر به گرفتن آن نتیجه شد. در مقابل فرد بدبین می گوید این فقط یک اتفاق بود و من این بار خوش شانس بودم. در حالی که آن ها هنگام انجام اشتباه کارها خودشان را مقصر می دانند اما وقتی پیروزیتی کسب می کنند خودشان را علت پیروز شدن نمی دانند.

آیا یک فرد می تواند هم خوش بین و هم بدبین باشد؟

هیچ فردی به صورت کامل خوش بین یا بدبین نیست. برای ادامه زندگی نیاز به توازنی از هردوی آن ها وجود دارد. افرادی که آن ها را بدبین می نامیم به سادگی جهت گیری منفی بیشتری دارند اما افراد خوش بین بیشتر انتظار دارند اتفاق های خوب رخ دهند.

بدبینی خالص باعث ایجاد زندگی بدی می گردد که ارزش زیستن ندارد. خوش بینی صد در صد هم منجر به رفتارهای پرخطری می گردد که می تواند امید به زندگی را کاهش دهد. علاوه بر این منجر به اخذ تصمیم های مالی ناسالمی هم می گردد که روی کیفیت زندگی تاثیر می گذارند.

علاوه بر این هر فردی می تواند در برخی قسمت های زندگی اش مثبت اندیش و در برخی دیگر منفی نگر باشد. به عنوان مثال ممکن است افراد انتظار داشته باشند که روابطشان پیروز باشد اما امید کمی در رابطه با مسائل مالی داشته باشند.

تفاوت خوش بینی، بدبینی و واقع بینی

اگرچه افراد بدبین ممکن است فکر کنند واقع بین هستند اما افراد واقع بین ترکیبی از ویژگی های افراد خوش بین و بدبین را با هم دارند. فرد خوش بین عقیده دارد که همه چیز بهتر می گردد. فرد بدبین باور دارد که همه چیز بدتر می گردد و فرد واقع بین همه چیز را همانطور که هستند می پذیرد و قبول دارد.

افراد واقع بین ایدئال گرایی کمتر و انتظارات غیرواقع بینانه کمتری دارند. این افراد بیشتر علاقه مند به حل مسائل هستند تا اینکه به این فکر کنند که چرا این مسائل اتفاق افتادند یا تظاهر کنند که همه چیز بهتر از واقعیت است.

فرد واقع بین منتقدانه و هدفمند فکر می کند. این افراد درک کرده اند که زندگی می تواند سخت باشد اما این موضوع نباید باعث گردد از نظر احساسی زمین بخورند. افراد واقع بین می توانند مانند نیروی محرکه به افراد خوش بین کمک کرده و به افراد بدبین در رهایی از افکار منفی کمک کنند.

خصوصیات مشترک بین افراد بدبین و واقع بین بیشتر از افراد خوش بین و واقع بین است. علت این موضوع این است که دو گروه اول از اتفاق های سخت زندگی دوری نمی کنند.

چگونه داشتن فکریت مثبت نگر یا منفی نگر بر زندگی تاثیر می گذارد؟

فرض کنید یک دانشجو هستید و نمره پایینی در یک امتحان گرفته اید. در چنین شرایطی به خودتان می گویید این فقط یک امتحان بود و برای امتحان بعدی تلاش خود را بیشتر می کنید. به احتمال زیاد بر این باور خواهید بود که استاد امتحان را خیلی سخت طراحی کرده و بیشتر از اینکه خودتان را سرزنش کنید استاد را مقصر می دانید.

در نتیجه عزت نفس شما در همان حالت قبلی به جای مانده و تلاش خود را برای آزمون بعدی بیشتر می کنید. دیدگاه مثبت نگرانه شما باعث شد که عملکرد کلی تان بهبود پیدا کند.

در شرایط مشابه اگر دانشجوی منفی نگری باشید نمره پایین گرفتن را به عنوان یک اتفاق جدا نمی بینید. ممکن است اینگونه فکر کنید که به میزان کافی برای پیروزیت در این امتحان باهوش نبوده اید. در این حالت خودتان را برای عادت های اشتباه مطالعه یا کمبود استعداد بیشتر از نقش استاد در طراحی امتحان سرزنش کرده و مقصر می دانید.

به عنوان یک دانشجوی بدبین به احتمال کمتری انگیزه بیشتر برای مطالعه بیشتری برای امتحان بعدی پیدا خواهید کرد. عزت نفس شما به علت سرزنش خود برای گرفتن نمره پایین و نادیده گرفتن عوامل خارجی ضربه خواهد خورد. در این شرایط منفی گرایی شما تاثیر مخربی بر عملکرد و کاراییتان خواهد داشت.

نتایج مشابه را می توان به کار، روابط و سایر جنبه های زندگی تعمیم داد. در صورتی که با والدین خود دعوا کنید و یک فرد منفی نگر باشید ممکن است فکر کنید همه رابطه دچار مشکی شده است. اما فرد مثبت نگر دعوا را یک اتفاق جدا می بیند که هیچ اثری روی بقیه رابطه ندارد.

چگونه فکریت خود را تغییر دهیم؟

در صورتی که بدبین هستید خبر خوب این است که می توانید نگرش خود را به زندگی تغییر داده و مثبت نگر شوید. برخلاف باور برخی افراد خوش بینی و بدبینی ویژگی های رفتاری ثابتی نیستند و می توانند با کمی کار کردن تغییر کنند. دکتر سلیگمن (Seligman) این کار را یادگیری مثبت اندیشی نامیده و چندین روش برای تنظیم دیدگاه معرفی می کند.

• لذت را در چیزهای کوچک بیابید؛ بیشتر از محدود کردن خوشحالی به اتفاق های بزرگ، لذت را در چیزهای کوچک تر و روزمره بیابید تا شادتر باشید.
• چیزی که می خواهید را تصویرسازی کنید؛ به جای اینکه بدترین چیز ممکن را انتظار داشته باشید، چیزی که می خواهید را مجسم کنید تا دستیابی به آن امکان پذیرتر گردد.
• واقع بین باشید؛ خوش بینی واقع بینانه بهترین مدل است زیرا از فرد در برابر خطرهای خوش بینی بی حد و میزان محافظت کرده و فرد را برای اتفاق هایی که جهان برای فرد پیش می آورد آماده می سازد.
• شکرگزاری و قدردانی را تمرین کنید؛ به چیزهایی که دارید بیشتر از چیزهایی که ندارید توجه کنید. این کار به سادگی تغییر تمرکز امکان پذیر است و نیازی به تظاهر به چیزها به گونه ای متفاوت از آنچه هستند وجود ندارد.
• یک کار خلاقانه پیدا کنید؛ خلاقیت یک تجربه مثبت و لذت بخش است که می تواند الهام بخش فکر بهبود یافته باشد.
• با خودتان مهربان باشید؛ منتقد درونی خودتان را با مهربانی کردن به خود به چالش بکشید. سرزنش خودتان را متوقف کرده و از خودتان با مکالمه مثبت با خود حمایت کنید.
• فکر آگاهی را تمرین کنید؛ فکر آگاهی به زبان ساده به معنای توجه به زمان حال است. هر فکر و احساسی که دارید را بدون قضاوت بپذیرید.
• هدف خود را پیدا کنید؛ چرا اکنون اینجا هستید؟ داشتن زندگی معنادار باعث بهبود حال روحی، جسمی و به صورت کلی بهبود سلامتی می گردد.

در پایان

تفاوت بین خوش بینی و بدبینی نه تنها واضح و شفاف نیست بلکه پیچیده است و نکات ظریف بسیار زیادی دارد. خوش بینی برای کیفیت و کارایی زندگی بهتر است. البته خوش بینی غیرواقع بینانه می تواند منجر به رفتارهای پرخطر و انتخاب های ضعیف مالی گردد.

واقع بینی سومین دسته بندی پس از خوش بینی و بدبینی است که دیدگاه مستقل تری نسبت به زندگی دارد. یک فرد واقع نگر همه چیز را همانطور که هست می پذیرد. افراد واقع بین هر کاری که برای حل کردن مشلات زندگی لازم باشد را انجام می دهند و روی اینکه چرا اتفاق های بد رخ دادند تمرکز نمی کنند.

خوش بینی و بدبینی هر دو حالت های انعطاف پذیری هستند. با انجام تمرین های ساده بالا، یک فرد بدبین به سرعت می تواند از مزایای خوش بینی آموخته شده لذت ببرد. از جمله مزایای خوش بینی می توان به سلامتی، خوشحالی و تاب آوری بیشتر اشاره کرد.

منبع: Lifehack