اولین و آخرین کشتی ساخته شده از یخ در دنیا! - بانو هما

همانطور که در بالا گفتیم، در طول مدت زمان جنگ دنیای دوم با توجه به کمبودی که در مواد ضروری جنگ در بین کشورها به وجود آمد ثبب شد تا کشورها به فکر استفاده از منابع طبیعی برای حفاظت از کشور خودشان در برابر نیروهای متفقین باشند.

آن موقع در اقیانوس اطلس شمالی ناوگان دریایی انگیس در برابر قایق های آلمانی نهاده شده بودند و کشتی های متفقین با آمار بالایی به وسیله قایق های آلمانی یکی پس از دیگری غرق می شدند. هواپیماها می توانند از کشتی ها در حین جنگ حفاظت نمایند اما در وسط اقیانوس بدون هیچ گونه عرشه فرودی عملا چنین امری غیر ممکن بود. چرا که ساخت این عرشه ها به مقادیر زیادی فولاد احتیاج داشت، یعنی همان چیزی که منابع آن محدود بود. چیزی که نیروهای متفقین احتیاج داشتند مکانی برای فرود و سوخت گیری بدون استفاده بیش از حد از منابع محدود فولاد بود.

درست در همین زمان دانشمندی بریتانیایی به نام جفری پایک در دفتر عملیات مرکزی به عنوان یکی از مشاوران در حال فعالیت بود ایده عالی را عنوان نمود، این ایده ساخت یک عرشه فرود از یخ بود! بله درست خواندید عرشه فرود از یخ، چرا که یخ مقاوم و سخت است و غرق شدن آن کار ساده نیست! از همین رو هر گونه آسیبی به آن می تواند با منجمد کردن دوباره آن رفع گردد.

جفری پایک که به علت داشتن ایده های عجیب و غریب بسیار در دنیا معروف شده بود، پیشنهاد دارد که قطعه بزرگی از یک کوه یخی بریده گردد و به اقیانوس آورده گردد. پس از آن با تراز کردن رویه این یخ عرشه مناسبی برای فرود هواپیماها فراهم می آمد و اگر آن ها می توانستند قسمت میانی این یخ را خالی نمایند آن قسمت می توانست به عنوان یک مکان ایده آل برای پیاه دادن به هواپیماها مورد استفاده قرار بگیرد. به هر صورت پایک توانست رئیس خود را مجاب کند و لرد مونتباتن نیز چرچیل را متقاعد کرد که این جنگ با یخ قابل پیروزی است. چرچیل فرمان آغاز را صادر کرد و این پروژه با نام هاباکوک رفت تا تاریخ ساز گردد.

این عرشه یخی که فرود ساخته شده بود، در تصور پایک طول آن 2000 فوت و عرض 300 فوت نیز در نظر گرفته شده بود که وزن آن هم به 2 میلیون تن می رسید. در این میان یک مشکل بسیار بزرگ وجود داشت، آن هم این بود که یخ آب می شد، اما پایک برای این مشکل نیز راه حلی را در نظر گرفته بود که یک سیستم خنک نماینده بزرگ با شبکه ای پیچیده از لوله ها که سرما را به قسمت های مختلف انتقال می دادند و از ذوب شدن یخ جلوگیری می کردند. در کمترین زمان ممکن یک نمونه به طول 60 فوت و وزن 1000 تن در دریاچه پاتریسیا واقع در کوهستان های کانادا ساخته شد و سیستم خنک نماینده نیز توانست در تمام طول تابستان جلوی ذوب شدن این کشتی غول پیکر را بگیرد.

در طول این مدت زمان مسائل تازهی برای نیروهای مبارز در روبرو با این کشتی به وجود آمد، این مشکل از این بابت بود که هر چند یخ مقاومت بالایی دارد اما شنماینده است و نکته دیگری که وجود داشت این بود که یخ تحت فشار تغییر شکل می دهد و کشتی به بزرگی هاباکوک می توانست زیر بار وزن خود بشکند.

در این زمان دو محقق به طور خیلی اتفاقی از موسسه پلی تکنیک بروکلین کشفی باورنکردنی را انجام داد که آن هم از این قرار بود که اگر بتوانیم خاک اره را با آب مخلوط کنیم و بگذاریم یخ بزند، می توانیم ترکیبی 14 برابر محکم تر از یخ معمولی را بدست بیاوریم که در بعضی موارد از بتن هم بهتر و قوی تر عمل خواهد نمود.

در طول آزمایش های انجام گرفته این ماده تازه می توانست در برابر فشار و حتی ضربه های گلوله مقاومت بسیار بیشتری را از خود نشان دهد. برای ساخت این کشتی از جنس یخ و خاک اره مانند فلز قالب گیری می کردند و هنگامی که در آب قرار می گرفت روی آن لایه ای از عایق را که با خمیر چوب ایجاد شده از ذوب شده بودند را به منظور جلوگیری از لایه های داخلی نیز مورد استفاده قرار دادند، گفتنی است که بگوییم این ماده مقاوم به افتخار پایک، پایکریت نامیده شد.

داستان کشتی بزرگ یخی به همین شکل ادامه پیدا کرد تا جایی که روزی در سال 1942 چرچیل مشغول حمام کردن بود که ناگهان لرد مونتباتن با قطعه ای پایکریت وارد شد و آن در وان آب داخل انداخت! دقایقی بعد هر دوی آن ها با تعجب شاهد این قضیه بودند و هر دو در کمال تعجیب مشاهده کردند که این قطعه درون آب داغ ذوب نشد! خوب این اتفاق بسیار نوظهور و عجیب بود.

جالب است بدانید که این ماده اعجاب آور دقیقا همان چیزی که جفری پایک برای موفقیت پروژه خود به آن احتیاج داشت، از همین با کشف این ماده طراحی کشتی بزرگ یخی اصلاح شد و برای ساخت هر سکوی فرودی 300 هزار تن خاک اره، 25 هزار تن فایبرگلس، 35 هزار تن چوب و 10 هزار تن فولاد نیز احتیاج داشت. تخمین قیمت اولیه این پروژه به 700 هزار پوند رسید.

همانطور که طراحی ها جلوتر تعیین شد که احتیاج به فولاد و فایبرگلس مور استفاده بیشتر از اندازه تخمین زده شده در ابتدای کار نیز بوده است و بدین ترتیب هزینه پروژه به 2.5 میلیون پوند (بیش از 100 میلیون پوند امروزی) رسید. بغیر از این موارد وزن زیاد این کشتی یخی بزرگ بسیار زیاد می شد و قدرت مانور و سرعت آن بسیار کم می شد، سرعتی که نیروی دریایی آن را بسیار آهسته تخیص می داد.

اما جدای از همه این موارد بزرگترین مسئله ای که وجود داشت کمبود مواد خام اولیه برای ساخت این کشتی بود، درست مانند فولاد و چوب که بسیار کمیاب بودند و ساخت یک هاباکوک نیز می توانست به شکلی جدی فراوری کاغذ را تحت تاثیر خود قرار بدهد. ضمن اینکه ساخت چنین سازه بزرگی احتیاجمند نیروی انسانی زیادی بود که هیچ کدام از نیروهای متفقین نمی توانستند از عهده آن برآیند.

با توجه به این مواد در نهایت پروژه ساخت کشتی بزرگ یخی منتفی شد و اقدامات دیگری برای از بین بردن قایق های آلمانی صورت گرفت و از آن جمله می توان به بزرگتر کردن تانک های سوخت هواپیماهای بریتانیایی برای افزایش مقدار گشت زنی آن ها بر روی اقیانوس اطلس و بعلاوه افزایش مقدار گشت زنی آن ها بر روی آب های اقیانوس اطلس و بعلاوه افزایش تعداد حامل های اسکورت اشاره نمود. از این همه ماجرایی که در بالا شرح دادیم، تنها بازمانده قابل لمس پروژه هاباکوک، کف دریاچه پاتریسیا در آلبرتای کانادا است، جایی که نمونه آن مورد آزمایش نهاده شد و در سال 1985 گروهی غواص بقایای این پروژه را در کف این دریاچه یافتند.